به گزارش خبرنگار میراث فرهنگی خبرگزاری مردان آتش، واقعه عاشورا در ۱۴۰۰ سال پیش میراثی گرانبها از خود به یادگار گذاشت، میراثی که امروز بیش از ۱۰ درصد از میراث معنوی ثبت شده در فهرست آثار ملی را به خود اختصاص داده است.
مواریث ثبت شده در فهرست آثار ناملموس شامل تعزیه، نخل برداری و نخل گردانی، علم گردانی، سینه زنی و برپایی تکیه های عزاداری می شود که این آیین ها به دلیل ویژگی های منحصر به فرد منطقه ای و بومی در اولویت قرار گرفتند.
این میراث آیینی فارغ از نقش مذهبی خود، ابعاد فرهنگی و اجتماعی متعدد دیگری نیز دارد که واکاوی آنها می تواند جنبه‌هایی از ساخت فرهنگ ایرانی را نمایان کند.
آیین های عاشورایی به عنوان یک میراث معنوی در بسیاری از استان های کشور به ثبت رسیده، برای مثال «تعزیه» در استان هایی همچون تهران، شیراز، تبریز، کاشان، زنجان، اصفهان، قزوین، بوشهر، مشهد، اهواز، اراک، گیلان، بیرجند، گرمسار ثبت ملی شده اند.
شاهرود یکی از شهرستان هایی است که «مراسم نخل گردانی» در آن در فهرست آثار معنوی به ثبت رسیده است، این آیین ۲۰۰ ساله هر سال همزمان با یازدهمین روز از ماه محرم برگزار می شود.
مراسم «علم گردانی قشم» هم یکی از رسوم کهن عاشورایی است که بزرگان و معتمدین شیعه در روستای حمیری قشم در طایفه ای به نام حیدرآبادی ها از ۹۰۰ سال قبل آن را مرسوم کردند، شیعیان قشم بر این باورند «علم شمشیری» که شمشیری منقوش به آیات قرآنی است، به شاه نجف تعلق دارد و با گذشت ۹ قرن همچنان عزاداران امام حسین (ع) را همراهی می کند.
هر قسمت از این علم دارای تعابیر و معانی خاص خود است که از جمله آن می توان به علمی که به شکل دست است و فداکاری و شهادت طلبی امام حسین(ع) را نشان می دهد اشاره کرد.
«آیین کهن سقایی همدان» با بیش از ۱۵۰ سال قدمت در لیست آثار ملی و همچنین در میراث معنوی کشور به ثبت رسیده است، در این رسم دیرینه مردان سقا پوش همدانی در شیوه سقایی خود را پیرو و مرید ابوالفضل العباس (ع) می‌دانند.
این افراد با خلوص نیت و فروتنی لباس‌های سیاه و گل اندود بر تن دارند و در حالی که پا برهنه هستند با خواندن ذکر مصیبت خیابان‌های همدان را طی کرده و گلاب و آب را به یاد لبان تشنه و شهدای دشت کربلا در بین عزاداران توزیع می کنند.
یکی از مراسم های عاشورایی که هرساله گردشگران مذهبی و توریست های خارجی زیادی به به سمت خود می کشاند «آئین های محرم در بازار تبریز» است، آیین عزاداری تاسوعا و عاشورای حسینی در بازار جهانی تبریز، در پنجمین همایش ملی شورای سیاست گذاری ثبت میراث فرهنگی در سال ۹۱ در فهرست میراث ناملموس آثار ملی به ثبت رسیده است.
سابقه‌ی این عزاداری‌ها در بزرگترین بازار سرپوشیده جهان به دوران صفویه باز می‌گردد و برگزاری مراسم عزاداری در تیمچه مظفریه و بازار تبریز از ابتدای تأسیس تیمچه به تاریخ ۱۳۰۵ هجری قمری، مطرح بوده و تا به امروز ادامه دارد.
آئین عزاداری یازدهم محرم «حسینیه اعظم زنجان» هم یکی از باشکوه ترین و مشهورترین آیین های عاشورایی است که گردشگران مذهبی زیادی از سراسر ایران و جهان را ترغیب به حضور می کند.
حسینیه اعظم زنجان به عنوان بزرگترین دسته عزاداری سالار شهیدان در ایران و نیز از نظر ذبح، دومین قربانگاه جهان اسلام بعد از منا در مکه با هزاران رأس قربانی است.
دسته عزاداری حسینیه اعظم زنجان عصر تاسوعای حسینی حرکت خود را با نظم خاص و با فریاد یا ابوالفضل آغاز می کند و گام به گام یا حسین گویان مصائب حضرت زینب(س) را زمزمه می کنند، بر سرو سینه می زنند و اشک ماتم می ریزند تا آوازه سرزمین شور و شعور حسینی را به مردم دنیا نشان دهند.
مراسم آئینی و مذهبی سنج و دمام بوشهر، مراسم تاسوعـا و عاشورای حسینی بم، عزاداری ایل شاهسون در ماه محرم، مراسم عزاداری شهادت حضرت مسلم آغاز ماه محرم در اردبیل، عزاداری عاشورایی در بازار اردبیل، هنر و اجرای پرده خوانی عاشورایی خلیل آباد، آئین شام غریبان در بجنورد، مراسم عزاداری مردم دارالارشاد اردبیل در محرم با تأکید بر تشت گذاری، مراسم استقبال از محرم (بانگ محرم) روستای امامزاده علی سادات و مراسم عاشورای قدیم در مهران از دیگر مراسم و آیین های عاشورایی است که در فهرست میراث ناملموس کشور ثبت شده اند.
انتهای پیام/
